Probiyotik nedir?
Probiyotikler, tüketildiğinde veya vücuda uygulandığında sağlık için herhangi bir yönden yarar sağlaması amaçlanan canlı mikroorganizmalardır. Yoğurt ve diğer fermente gıdalarda, diyet takviyelerinde ve probiyotikler bulunabilir.
İnsanlar genellikle bakterileri ve diğer mikroorganizmaları zararlı “mikroplar” olarak düşünse de bazı bakteriler aslında faydalıdır. Bazı bakteriler yiyecekleri sindirmeye, hastalığa neden olan hücreleri yok etmeye veya vitamin üretmeye yardımcı olur. Probiyotik ürünlerdeki mikroorganizmaların birçoğu vücudumuzda doğal olarak yaşayan mikroorganizmalarla aynı veya benzerdir.
Probiyotiklerde hangi bakteri türleri bulunur?
Probiyotikler çeşitli mikroorganizmalar içerebilir. En yaygın olanları Lactobacillus ve Bifidobacterium adlı gruplara ait bakterilerdir. Diğer bakteriler veya Saccharomyces boulardii gibi mayalar da probiyotik olarak kullanılabilir.
Farklı probiyotik türlerinin farklı etkileri olabilir. Örneğin, belirli bir Lactobacillus türü bir hastalığı önlemeye yardımcı oluyorsa, bu durum başka bir Lactobacillus türünün veya Bifidobacterium probiyotiklerinden herhangi birinin aynı etkiyi yapacağı anlamına gelmez.
Prebiyotikler ile probiyotikler aynı anlama mı gelmektedir?
Hayır, prebiyotikler probiyotiklerle aynı değildir. Prebiyotikler, istenilen mikroorganizmaların büyümesini veya aktivitesini seçici olarak uyaran, sindirilmeyen gıda bileşenleridir.
Sinbiyotikler nedir?
Sinbiyotikler, probiyotikler ve prebiyotikleri birleştiren ürünlerdir.
Probiyotiklerin etkileri nelerdir?
Probiyotiklerin vücutta çeşitli etkileri olabilir ve farklı probiyotikler farklı şekillerde etki yaratabilir. Probiyotikler sırayla şunları yapabilir:
- Vücudunuzun içerisinde bulunan sağlıklı mikroorganizma topluluğunu korumasına veya vücudunuzdaki mikroorganizma topluluğunu ortadan kaldırdıktan sonra sağlıklı bir duruma dönmesine yardımcı olur.
- Vücut için faydalı olan ve arzu edilen etkilere sahip maddeler üretir.
- Vücudunuzun bağışıklık tepkisini düzenler.
Probiyotikler solunum yolu enfeksiyonlarında etkili mi?
Probiyotiklerin üst solunum yolu enfeksiyonlarına (soğuk algınlığı, orta kulak enfeksiyonları, sinüzit ve çeşitli boğaz enfeksiyonlarını içeren bir grup) karşı etkileri test edilmiştir. Toplam 3.720 katılımcıyla yapılan 12 çalışmanın 2015 değerlendirmesinde, probiyotik alan kişilerin daha az ve daha kısa üst solunum yolu enfeksiyonlarına sahip olabileceğini gösterdi.
Probiyotikler antibiyotik ile ilişkili diyarelerde (ishallerde) etkili midir?
Hastaneye yatırılmamış kişilerde yapılan 17 çalışmanın (toplam 3.631 katılımcı) 2017 yılında gözden geçirildiği bir incelemede, hastalara antibiyotiklerle birlikte probiyotik vermenin, antibiyotikle ilişkili diyare (ishal) olasılığını yaklaşık yarı yarıya azaltmakla ilişkili olduğunu göstermiştir.
Probiyotikler İBS (irritabl bağırsak sendromu) hastalığında etkili midir?
İrritabl bağırsak sendromu (İBS) için probiyotiklerle ilgili 53 çalışmanın (toplam 5.545 katılımcı) 2018 tarihli bir incelemesinde, probiyotiklerin genel İBS semptomları ve karın ağrısı üzerinde yararlı etkileri olabileceği sonucuna varmıştır.
Probiyotikler alerjik rinit (saman nezlesi) hastalığında etkili midir?
Alerjik riniti tedavi etmek için probiyotiklerin test edildiği 23 çalışmanın (1.919 katılımcı) gözden geçirildiği bir incelemede, probiyotiklerin semptomları ve yaşam kalitesini iyileştirmede yardımcı olabileceğine dair bazı kanıtlar bulunmuştur.
Bu sitedeki bilgiler, bir hekim veya eczacıya danışmanın yerine geçemez. Daha fazla bilgi için bir hekime ve/veya bir eczacıya başvurunuz.
Referans; Probiotics: What You Need To Know, National Library of Medicine, PubMed (2023).